Muzeum Etnograficzne im. Władysława Orkana
ul. Orkana 2 tel. 0-18/ 26 76 747
Rabka - Zdrój
www.muzeum-orkana.pl
Nawet Picasso zachwycił się rzeźbą Chrystusa Frasobliwego, którą każdy z nas może zobaczyć w Muzeum. Powiedział o niej: „gdyby wybuchła kolejna wojna światowa i z powierzchni ziemi zniknęłyby wszystkie stworzone przez człowieka dzieła z wyjątkiem Chrystusa Frasobliwego…, to ta jedyna rzeźba mogłaby śmiało zaświadczyć o genialności ludzkiej rasy”.
Muzeum znajduje się w zabytkowym, modrzewiowym kościółku p.w. Św. Marii Magdaleny z początku XVII wieku. Kościółek otoczony jest kamiennym murem, kryty gontem. W murze jest 14 kapliczek z 1744 r., w których mieszczą się stacje Męki Pańskiej. Przy wejściu na teren kościółka znajduje się kamienna kropielnica z piaskowca z datą z 1839 r. We wnętrzu kościółka warto zobaczyć zabytkowe organy w stylu rokoko, które datowane są na rok 1778 r. Na ścianach i suficie znajdują się piękne polichromie z 1802 r. oraz drewniany ołtarz główny, którego zdobienia polichromowanymi figurami świętych i z obrazem Św. Trójcy adorowanej przez Św. Dominiaka i Franciszka urzekają odwiedzających. Ołtarz ten pochodzi z 2 połowy XIX wieku i jest wzorowany na baroku. Ołtarze boczne, tak jak i chór z organami, dotowane są na 1778 rok. Sposób gry na organach jest bardzo oryginalny, a klawiatura liczy 750 piszczałek metalowych i drewnianych. Rokokowe organy i chór muzyczny stanowią kompozycyjną całość wraz ze zdobiącymi je ornamentami i rzeźbami.
Od 1908 roku zrezygnowano z odprawiania mszy i nabożeństw, co było związane z wybudowaniem nieopodal nowego kościoła, również pod wezwaniem Św. Marii Magdaleny.
W 1928 roku powstała Komisja Muzealno – Etnograficzna przy Polskim Towarzystwie Tatrzańskim w Rabce – Zdroju, a jej członkowie zaproponowali, aby gromadzić cenne przedmioty. W 1929 roku placówka otrzymała statut i został określony jej program działania, a Władysław Orkan użyczył swojego imienia. Oficjalne Otwarcie Muzeum im. Władysław Orkana nastąpiło w 1936 roku.
W Muzeum zgromadzone są eksponaty przedstawiające kulturę ludową górali, a także znajduje się tutaj największy w Polsce zbiór świątków ludowych. Eksponaty związane są z rzemiosłem, rzeźbą i malarstwem, strojami ludowymi oraz gospodarstwem. Większość rekwizytów pochodzi z XIX oraz XX wieku i odznacza się ogromnym bogactwem treściowym i artystycznym. Większość eksponatów wykonanych jest przez twórców ludowych z okolic, z terenu Podhala, Orawy i Gorców.
Rzemiosło wiejskie:
Eksponaty w większości są dziełem garncarzy z okolic Rabki - Zdrój, są to przedmioty używane do codziennych czynności np. garnki, naczynia, rynki, misy, a także związane z rzemiosłem: ciesielstwem, tokarstwem, bednarstwem .
Strój:
Prezentowane są tutaj stroje góralskie, a także przedmioty służące do obróbki lnu i wełny. Przedstawione są sposoby wyszywania strojów i wyprawiania skór.
Obrzędy:
Ta ekspozycja przedstawia obrzędy i przedmioty z nimi związane. Ze Świętami Bożego Narodzenia związane są szopki, podłaźniczki czy turoń. Są również eksponaty związane z Zielonymi Świątkami i Wielkanocą. Znajdują się tu także instrumenty muzyczne i zabawki, wyrabiane przez twórców w większości dla własnych dzieci.
Sztuka ludowa:
Malarstwo i rzeźba przedstawiają postacie Chrystusa i Matki Boskiej oraz Świętych. Uwagę zwraca rzeźba Św. Jana Nepomucena w stylu barokowym i figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIII wieku.
Możemy także podziwiać piękne obrazy malowane na szkle, na desce, płótnie, papierze. Myślą przewodnią tych obrazów są treści religijne.
